Uitvaart

Afscheid nemen doet altijd pijn. Zeker als sprake is van een langdurig afscheid. ‘Langdurig’ maar zeker niet ‘voor altijd’, omdat wij geloven dat God ons eens weer samenbrengt als Hij ons allemaal thuisbrengt bij Hem, in het Hemelse Jeruzalem.
 
Dat neemt niet weg dat de dood van een dierbare veel teweegbrengt. Niet alleen moet er veel worden gedaan en georganiseerd. Denk aan de rouwkaarten, de teksten, bloemen. Ook moet worden nagedacht hoe het afscheid vorm moet krijgen. Daarbij gebeurt er veel in je hart. Je moet afscheid nemen van iemand van wie je veel houdt.
 
“Wij moeten niet bedroefd zijn, zoals de heidenen, die geen hoop hebben”, schrijft de apostel Paulus (in zijn eerste brief aan de Christenen van Tessalo­nika – 1 Tess. 4,14). Daar zit veel waars in. Want wij geloven dat, hoewel Jezus is gestorven, God Hem heeft doen opstaan uit de doden. En ook dat God iedereen “levend met Hem meevoert die in Jezus is ontslapen” (zie: 1 Tess. 4,17). Daarom leven wij met die hoop, waarover de heilige Paulus schrijft. En daarmee krijgt afscheid nemen van een dierbare meteen een zin­vollere betekenis. Ons afscheid is geen ‘vaar­wel’, maar een ‘tot ziens’. Want na onze dood – zo geloven wij – “zullen wij voor altijd samen zijn met de Heer” (1 Tess. 4,18).
 
“Troost elkander dan met deze woorden”, schrijft de apostel Paulus vervolgens. En dat doen we, telkens als we in onze gemeenschap afscheid nemen van een broeder of zuster in Christus.
 
Afscheid nemen in de kerk betekent dus dat het overlijden van een dierbare in een breder perspectief wordt gezet. Het perspectief van het leven over de dood heen. Voor iedere parochie van de regio Klaverblad geldt dat de kerkdeuren open staan voor iedereen die bij de parochie als kerklid is ingeschreven. Hetzelfde geldt voor een niet-katholieke partner van een parochiaan. Wilt u als niet-parochiaan toch een afscheidsviering in een van de parochiekerken neem dan contact op met de parochie.
 
De vieringen in de kerk bij een uitvaart zijn conform de ritus voor een uitvaart in de Rooms-Katholieke Kerk, gebaseerd op de rijke Christelijke traditie. Uiteraard wordt daarbij zoveel als mogelijk ook rekening gehouden met de persoonlijke situatie. Dit geschiedt in goed overleg tussen u en de parochie (de priester, pastoraal werker of medeparochiaan die bij de vieringen voorgaat).
 
Bij onze parochies is een brochure over de kerkelijke uitvaart beschikbaar, die meer informatie geeft over een afscheidsviering in een van onze parochiekerken.
 
 
Orde van dienst (liturgie)
 
Tijdens een afscheidsviering wordt God dank gebracht voor het leven van de overledene.
 
Na een woord van welkom volgt meestal een lichtritus, waarbij de kaarsen rondom de baar worden ontstoken. Het licht van de Paaskaars, het symbool van de Verrezen Heer, wordt gebracht rondom het dode lichaam van de overledene om hem zo in het Licht van Christus te plaatsen. Een kort woord over (het leven van) de overledene is hierbij passend.
 
Daarna volgt de Dienst van het Woord. Familieleden of anderen spreken een In Memoriam uit of een gedicht of gedacht. Aan de hand van lezingen uit de Bijbel wordt geluisterd naar de Blijde Boodschap van God, die een God is van levenden en niet van doden.

De afscheidsviering wordt afgesloten met de laatste gebeden ter aanbeveling (de absoute). Daarbij wordt God gebeden de ziel van de overledene in het paradijs van het Hemels Jeruzalem op te nemen. De kist met het dode lichaam wordt gezegend: eerst met wijwater daarna met wierook.
 
Aansluitend wordt de overledene begraven of gecremeerd.

 
Viering van Woord en gebed
 
De liturgie van een gebedsviering is grotendeels hierboven besproken.  
De aard van de vie­ring maakt deze uitvaart meer geschikt is als meerdere sprekers het woord willen voeren. Ook andere dan Bijbelteksten (bijv. een gedicht of gedachte) zijn meer op hun plaats. In een gebedsviering is er ook een serie van voorbeden (voor de overledene, de nabestaanden en andere gebedsgedachten), afgesloten met het Onze Vader en het Wees Gegroet.

 
Heilige Mis van Requiem of uitvaartmis
 
Een Eucharistieviering heeft een vast patroon (liturgie), volgens het gebruik van de Kerk. Daar kan niet van worden afgeweken. Vanwege het karakter van de Eucharistie gaat altijd een priester voor. Ook geldt dat bij een Eucharistieviering slechts één familielid of iemand na­mens de familie een ‘In memoriam’ houdt.
 
Tijdens een Heilige Mis van Requiem, een Eucharistieviering, wordt God dank gebracht voor het leven van de overledene. “Eucharistie” is van oorsprong een Grieks woord, dat “danken (voor)” betekent. De liturgie van een Eucharistieviering bij een uitvaart is vergelijkbaar met een zondagse Eucharistieviering, waarbij de heilige Communie aan de gelovigen wordt uitgereikt.

 
Avondwake
 
Aan een uitvaartmis kan een avondwake voorafgaan. De avond vóór de uitvaart komen familie en belangstellenden samen in de kerk om, rondom de baar met het dode lichaam van een dierbare, samen te waken en te bidden. Dit is een eeuwenoude traditie van de Kerk, die teruggaat op de eerste Christenen die bij de overledene waakten met zang en gebed.

 
Het regelen van een uitvaart
 
Ter voorbereiding op een uitvaart in de kerk, neemt de uitvaartleider op uw verzoek contact op met de parochie. In overleg met de parochie (of de pastor die de uitvaart gaat verzorgen) worden de afspraken gemaakt voor de dag en het tijdstip van de liturgische vieringen bij de kerkelijke uitvaart. Pas nà overeenstemming hierover kunnen de rouwkaarten worden gedrukt.
 
Vervolgens bespreekt u met de priester/pastor en/of de voorganger van de gebedsviering de invulling van de kerkelijke uitvaart. Dit gebeurt in overeenstemming met de traditie van de Rooms-Katholieke Kerk, waarbij uiteraard (maximaal) rekening wordt gehouden met de persoonlijke wensen van de overledene als van de familie en nabestaanden.
 
Voor alle typen van liturgische afscheidsvieringen in onze kerk geldt dat deze met zorg en aandacht worden voorbereid. Een en ander uiteraard in samenspraak met de familie en de uitvaartleider. Veel aandacht wordt besteed aan de keuze van de Bijbelteksten, andere teksten, gedichten en de muziek. In de dagen voorafgaand aan de uitvaart brengen zowel de priester, die de uitvaartmis opdraagt, of de voorganger van de avondwake of gebedsviering één of meerdere rouwbezoeken aan de nabestaanden, om in overleg met de familie de liturgie voor de uitvaart samen te stellen. Muziek en liederen zijn essentieel in een liturgische viering. Alle parochies hebben parochiële koren die een muzikale bijdrage aan de viering kunnen leveren.
 
Na de uitvaart zijn de pastores beschikbaar voor rouwbegeleiding en gesprekken. U kunt als u hier behoefte aan heeft hiervoor contact opnemen met uw parochie of een van de pastores.
 
Bij onze parochies is een brochure over de kerkelijke uitvaart beschikbaar, die meer informatie geeft over een afscheidsviering in een van onze parochiekerken.
 


Nalatenschap - denk ook aan uw parochie?
Steeds vaker kiezen mensen ervoor om naast de directe nabestaanden ook een of meerdere goede doelen in hun testament op te nemen. Dit kan ook uw parochie zijn. U kunt denken aan een nalatenschap of een fundatie (een soort fonds voor misintenties).